Menu
Tadeusz Anastazy Prószyński – działacz ludowy, wydawca, publicysta, poseł na Sejm II Rzeczypospolitej.
Syn Konrada, działacza oświatowego (ps. Kazimierz Promyk) i Cecylii z Puciatów. Brat młodszego o dwa lata Kazimierza, późniejszego wynalazcy i pioniera krajowej i światowej kinematografii (zob. biogram). Uczył się w Szkole Wojciecha Górskiego w Warszawie, gdzie aktywnie działał w samokształceniowym kółku o patriotyczno – niepodległościowym programie. Świadectwo dojrzałości uzyskał w szkole realnej w Łowiczu. Następnie studiował na Wydziale Rolniczym – Instytutu Agronomiczno-Leśnego w Puławach. Na uczelni był czynnym członkiem Związku Młodzieży Polskiej „ZET”. W 1885 został aresztowany przez władze rosyjskie z powodu
działalności oświatowej wśród włościan i po 17 miesiącach przebywania w osławionym X pawilonie Cytadeli Warszawskiej został skazany na trzyletnie zesłanie do Archangielska.
28 października 1896, jeszcze w trakcie pobytu w Cytadeli, zawarł związek małżeński z Wandą Krzyżanowską, która towarzyszyła mężowi podczas zesłania na Syberię. W małżeństwie z Wandą z Krzyżanowskich miał czterech synów: Tadeusza, Stanisława Antoniego, Jana Leszka i Jerzego.
Po powrocie z zesłania w 1900 do kraju współpracował z ojcem w redagowaniu i wydawaniu „Gazety Świątecznej”. Po jego śmierci objął w 1908 zarząd gazety, zachowując patriotyczną linię programową ojca. Przejął również Księgarnię Krajową w Warszawie. Dużo czasu poświęcał na działalność publicystyczną. Był autorem wielu artykułów z różnych dziedzin, poczynając od tematów biograficznych (m.in. dotyczących Mari Konopnickiej, Elizy Orzeszkowskiej, Henryka Sienkiewicza), poprzez sprawy rolnicze, tematy ekonomiczne (przemysł, kredyty bankowe), historyczno – patriotyczne (rocznice ważnych wydarzeń w dziejach Polski) i popularno – naukowe (m.in. astronomia), aż do decydującego o nakładzie gazety, obszernego działu z odpowiedziami na listy jej czytelników. Tadeusz Prószyński był współzałożycielem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich i przez wiele lat aktywnie pełnił funkcję członka jego zarządu. Opublikował dwie znaczące rozprawy: Nauka czytania i pisania w Wojsku Polskim (1919) oraz Projekt reformy walutowej w Polsce (1920).
W czasie wojny z nawałą bolszewicką 1920 pracował w Wydziale Prasowym Armii Ochotniczej gen. Józefa Hallera.
Był członkiem Rady Naczelnej Związku Ludowo – Narodowego, z którego rekomendacji został w 1922 wybrany posłem do Sejmu II Rzeczypospolitej z okręgu Łuków – Garwolin – Puławy. W sejmie pracował do śmierci w 1925.
Oprac. M.M.
Bibliografia:
Jan Lasocki, Jan Majdecki (red.) – Wojciech Górski i jego szkoła, PIW (Biblioteka Syrenki) 1982
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Anastazy_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/tadeusz-anastazy-proszynski
Bibliografia: