W indeksie nazwisk osób związanych ze szkołą Wojciecha Górskiego Nassalscy należą do najliczniejszych, a do tego wywodzą się z tej samej rodziny. Do dzisiaj doliczyliśmy się dziewięciorga osób, potomków Franciszka Dominika Nassalskiego, których ścieżki losu doprowadziły do Szkoły Górskiego. Wyjątkowość ta skłania nas do próby stworzenia dla nich wspólnego biogramu, choć z pewnością każdy mógłby mieć osobny. Dla klarowności powiązań między nimi posłużymy się drzewem genealogicznym zamieszczonym w kronice rodzinnej opracowanej przez Jana Pawła Nassalskiego i dwóch jego braci: należących do rodzeństwa dziewięciorga dzieci Tadeusza Marii Nassalskiego.
Nie wnikając głębiej w złożoności linii rodowej Nassalskich podamy tylko, że wspomniana kronika zaczyna się od Franciszka Dominika (1771 – 1844) herbu Nassalski, dziedzica dóbr Zelgoszcz koło Łęczycy, który był ojcem Franciszka Ludwika (1826 – 1891) i dziadkiem Franciszka (1863 – 1941). Franciszek (bez dodatkowych imion), ojciec Tadeusza Mariana, był wychowankiem Wyższej Szkoły im. Kronenberga w Warszawie, a później właścicielem majątku Hawłów, dzierżawcą innego majątku. pod Grodziskiem, urzędnikiem towarzystwa budującego łódzką linię kolejową i naczelnikiem w magistracie warszawskim. Miał czwórkę dzieci: wymienionego już Tadeusza Mariana, Zofię Franciszkę, Czesława Antoniego, i Marię.
Tadeusz Marian Nassalski (18.08.1898 – 11.02.1967)
Syn Franciszka. Urodzony jeszcze w XIX wieku zajmuje szczególną pozycję w słowniku biograficznym wychowańców szkół W. Górskiego z kilku względów. Po pierwsze był uczniem szkoły Górskiego i w 1917 r. otrzymał świadectwo w tej szkole (wtedy ośmioklasowego gimnazjum).. Po drugie, od 1921 r. do wybuchu wojny w 1939 r. dla starszych klas prowadził zajęcia z języka polskiego oraz propedeutyki filozofii, należąc do grona najmilej wspominanych i najwyżej cenionych nauczycieli. Dzierży ponadto palmę pierwszeństwa w liczbie swoich własnych dzieci pobierających nauki w szkole Górskiego – pięcioro!
W 1930 r. ukończył Wydział Humanistyczny UW otrzymując dyplom doktora filozofii. W czasie okupacji wykładał na tajnych kompletach i brał udział w egzaminach maturalnych w szkole na ul. Górskiego. Otworzył też sklep filatelistyczny na Placu Napoleona oraz kiosk handlowy (papeteria&książki) w Piasecznie. Po wojnie, od 1946 r. do 1956 r. pracował w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych wykonując obowiązki redaktora. W późniejszym okresie wrócił do zawodu nauczyciela ucząc języka polskiego m.in. w szkole baletowej na Moniuszki, szkole im. Marii Konopnickiej i w seminarium oo. Franciszkanów w Niepokalanowie.
Dwukrotnie ożeniony. Zmarła przedwcześnie pierwsza żona, Łucja z d. Schõnborn, studiowała na UW historię, otrzymując dyplom magisterski z tego przedmiot. Była pierwszą prezydentką Sodalicji Mariańskiej, wraz z mężem należała do członków założycieli Stowarzyszenia Młodzieży Katolickiej. Urodziła troje dzieci: Konrada, Olgierda i Andrzeja. Umarła w w 1925. Druga żona, Elżbietta Sukert (patrz niżej) urodziła sześcioro dzieci: Justynę, Martę, Tadeusza, Macieja, Jana Pawła i Franciszka (żył tylko 3,5 lat).
Zofia Franciszka Nassalska (16.04.1900 – 7.02.1945)
Córka Franciszka Nassalskiego. Mgr historii, działaczka społeczna o poglądach lewicowych. W czasie okupacji na tajnych kompletach w szkole na ul W. Górskiego uczyła historii.
Czesław Antoni Nassalski (29.05.1903 – 13.04.1991)
Syn Franciszka Nassalskiego. Otrzymał świadectwo maturalne w szkole Górskiego w 1921 r. Studiował na Politechnice Warszawskiej otrzymując tytuł inżyniera dróg i mostów. Swoje życie zawodowe i prywatne związał z wielkopolską. Tylko w okresie wojny wrócił do Warszawy i szukając zatrudnienia podjął się zajęć z matematyki i fizyki na tajnych kompletach z uczniami szkoły Górskiego. Po wojnie wrócił do Jarocina i pracował w różnych jednostkach dozoru technicznego PKP w Jarocinie i Poznaniu oraz i na Politechnice Poznańskiej. W 1952 r. obronił pracę doktorską, a w 1970 r. pracę habilitacyjną dot. badań strunobetonowych podkładów kolejowych.
Odznaczony wieloma medalami i odznakami, m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem 40-lecia Polski Ludowej
Ożeniony zw 1948 r. z Zofią Zacharkiewicz miał z nią syna Jarosława..
Elżbieta Nassalska z d. Sukurt (1908.- 1975)
Druga żona Tadeusza Mariana, skończyła pensję Z. Wołowskiej przy ul. Pięknej w Warszawie. Kronika rodziny Nassalskich nie podaje szczegółów jej biografii, ale w monografii „Wojciech Górski i jego szkoła” Elżbieta Nassalska jest wymieniona jako szkolna katechetka nauczająca w szkole w latach przed 1939 r., potwierdza to jej syn, Tadeusz, w swoim wspomnieniu o ojcu.
ks. Konrad Nassalski (17.5.1924 – 16.12.1946)
Syn Tadeusza Mariana Nassalskiego. Uczeń szkoły Górskiego w latach 1932 – 1940 (matura na tajnych kompletach). Od dzieciństwa wykazywał zainteresowania religijno-duchowe, a po ukończeniu szkoły w 1940 r. wstąpił do Warszawskiego Seminarium Duchownego św. Jana prowadzącego nauczanie w systemie utajnionym. Po wyzwoleniu w 1945 r. kontynuuje naukę w seminarium. Dalsze studia komplikuje mu choroba, zdiagnozowana jako gruźlica. W zaawansowanym jej stanie przyjmuje święcenia kapłańskie, msze prymacyjne odprawia w fotelu. w domu, w obecności ks. proboszcza, znajomych i najbliższej rodziny. Umiera w wieku 24 lat.
ks. Olgierd Nassalski (17.05.1924 – 26.01.2996)
Syn Tadeusza Mariana Nassalskiego. Początkowe nauczanie w domu później w szkole Wojciecha Górskiego. Matura w 1942 na tajnych kompletach. W Zgromadzenia Księży Marianów 1947- 1951. Studia w Mariańskim Instytucie Filozoficzno-Teologicznym na Bielanach. Święcenia kapłańskie – 1953. Praca w charakterze prefekta szkół średnich, magister nowicjatu w Skórcu, relekcjonista. W latach 1961/64 studia magisterskie w KUL (filozofia chrześcijańska). W latach 1972-1981 był proboszczem w parafii Matki Boskiej Królowej Polski na Marymoncie (tablica pamiątkowa). Stworzył tam pierwsza Wspólnotę Neokatechumenalną. W latach 1987/93 Radny Prowincji. Ostatnie 6 lat życia spędził w Licheniu i tam jest pochowany. Drużyna harcerska w Licheniu obrała go jako patrona.
Był autorem wielu książek dla dzieci, opracował też Historię zgromadzenia Marianów w odcinkach. Ks. Adam Boniecki w homilii pożegnalnej powiedział: Był wielkim duszpasterzem , wielkim kaznodzieją, , wielkim wychowawcą. (…) człowiekiem, który uważnie słuchał, dla którego inny człowiek był naprawdę ważny(… )człowiekiem, który umiał smakować zycie, umiał zyć i zyciem się radować. Jan Paweł Nassalski, młodszy brat, napisał o nim: Mój największy przyjaciel
Andrzej Nassalski (17.10.1925 – 9.09.1996)
Syn Tadeusza Mariana Nassalskiego. Do szkoły Górskiego wstąpił jeszcze przed wojną, a w czasie okupacji brał udział w tajnych kompletach. Maturę otrzymał w 1945 w szkole im. Rejtana. Dyplom inżyniera otrzymał na Wydziale Chemii PW w 1952 r. Większość swojej pracy zawodowej spędził w jednostkach badawczych zajmujących się problematyką opakowań, dochodząc do pozycji adiunkta w Zakładzie Badań Opakowań Jednostkowych COBRO. Współautor i autor kilkudziesięciu książek, publikacji, ekspertyz i opracowań normalizacyjnych.
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1975), Złotym Krzyżem Zasługi (1979), Medalem XXX-lecia PRL (1985). Wskutek porażenia słonecznego w dzieciństwie przez całe życie zmagał sią z narkolepsją.
Ożeniony z Jadwigą Dąbrowską, muzyczką, absolwentką PWSM, miał z nią trzy córki: Agnieszkę, Annę i Magdalenę.
Justyna Leo, z d. Nassalska (9.10.1929 – 1.12.1996)
Córka Tadeusza Mariana Nassalskiego. Początkowe nauczanie pobierała w domu, później w Szkole Powszechnej im. Zofii Wołowskiej. Maturę uzyskuje w reaktywowanej po wojnie szkole Górskiego. Od 1948 r. studiuje na Wydziale Filologii Polskiej UW dyplom magistra otrzymuje w 1953 r. Całe życie zawodowe spędza w wydawnictwach: Wiedza Powszechna, Iskry, Czytelnik – pracując jako redaktor. Działała czynnie w Tow. im. Marii Konopnickiej inicjując wiele prac studyjnych i wydawnictw poświęconych poetce. Biogram jej umieszczony jest w Leksykonie Edytorów Polskich wydanym przez Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Za mąż wychodzi w1951 r. za Zbigniewa Leo, z którym ma trzy córki: Agnieszkę, Annę i Magdę. Umiera w stanie ostrej depresji.
Jej mąż, Zbigniew Leo (13.03.1925), Był uczniem szkoły Górskiego w latach 1933 – 1944. Maturę uzyskał na tajnych kompletach. Po wojnie studiował na Wydziale Telekomunikacji PW otrzymując w 1952 r. dyplom inżyniera telekomunikacji. Większość swego życia zawodowego spędził w dwóch firmach: w Przedsiębiorstwie Budowy Linii Kablowych i w Urzędzie Patentowym.
Tadeusz Nassalski (21.01.1932 – 05.2013)
Syn Tadeusza Mariana Nassalskiego. W szkole Górskiego w latach 1945 – 1950 (matura). Nieukończone studia na Wydziale Aktorskim PWST. Praca w Polskim Radiu. W latach 1952-54 powołany do służby wojskowej. W latach 1954-65 powrót do pracy w Polskim Radiu.
Po przejściu na wcześniejszą emeryturę w 1982 r. Tadeusz założył firmę Video-Tour ukierunkowaną na działalność turystyczno-pielgrzymkową. Od 1981 r. członek Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków (SPAM), a od 2004 r. członek Stowarzyszenia Mediów Polskich. Był czynnymi członkiem Towarzystwa Wychowańców Szkoły W. Górskiego. Ożeniony z Alicją Zdzisławą, ur. 3.06.1933, osieroconą w Powstaniu Warszawskim przez swego ojca; w latach 1957 – 1988 zatrudnioną w Polskim Radiu, jako starszy redaktor programowy w Redakcji Muzyki Klasycznej i Nagrań Muzycznych, odznaczona srebrnym Krzyżem Zasługi. Nie mieli dzieci. Po śmierci męża żona Tadeusza, Alicja, pozostaje czynnym członkiem-sympatykiem Towarzystwa Wychowańców.
Maciej Nassalski (6.09.1933 -06.2006)
Syn Tadeusza Mariana Nassalskiego. Naukę rozpoczął w szkole Górskiego w 1938 r. Po wojnie kontynuował naukę kolejno w gimnazjum ogólnokształcącym w Piasecznie, w gimnazjum księży marianów na Bielanach w Warszawie i ponownie w szkole Górskiego. w 1951 r. Pasjonując się aktorstwem zdawał do PWST, ale nie został przyjęty. Po odbyciu służby w Służbie Polsce rozpoczął pracę, jako realizator dźwięku w Polskim Radiu . W 1953 r. podjął studia na Akademii Medycznej w Warszawie. W trakcie studiów dorywczo pracował jako felczer, a po studiach (dyplom w 1960 r.) znalazł zatrudnienie w różnych warszawskich placówkach służby zdrowia . W latach 1961-1981 pracował jako II specjalista chirurg i urolog w Szpitalu Bielańskim.. W latach 1975 – 1982 pracował na Uniwersytecie w Trypolisie, w Libii. W 1989 r. otrzymuje stopień doktora na Akademii Medycznej w Warszawie i otwiera prywatny gabinet urologiczny. W 1991 r. podejmuje próbę działalności biznesowej, zakłada firmę Nassway- Centrum Medyczne prowadzącą sprzedaż sprzętu medycznego. W latach 1995 – 2000 pełni funkcję konsultanta ds. gruźlicy uro-genitalnej dla woj. warszawskiego.
Ożeniony z Barbarą Olszewik miał z nią dwoje dzieci: Pawła i Annę (Dilmaghani po mężu). Zachęcony – z okazji planowanego wydania przez stowarzyszenie wychowańców jednodniówki jubileuszowe – do utrwalenia wspomnień, napisał do niej krótki tekst poświęcony swemu ojcu Tadeuszowi Marianowi. Więcej wspomnień o tym wybitnym nauczycielu zawarł w książce Kepi wojska francuskiego Leszek Prorok.
W.B.
Błękitny Niemnie, ukochana rzeko,
Od tysiącleci nurty twoje cieką,
Na dnie twym szczątki wielkich oceanów,
W brzegach pamiątki dawnych ziemi panów.
…………………………………………………………….
Lecz ci, co twe piękno raz poznali.
Co twoje cudne brzegi pokochał,
Bogate miasta bez żalu porzucą
I znów do ciebie z utęsknieniem wrócą.
To fragment Hymnu do Niemna do melodii „Wilija naszych strumieni rodzica” napisany przez Tadeusza Mariana Nassalskiego, który ponadto grał na wiolonczeli, malował, wyżywał się organizacyjnie w Sodalicji Mariańskiej. Rozmiłowany w teatrze i operze organizował szkolne i rodzinne przedstawienia. Jako wykształcony polonista pozostawał pod wpływem romantyków.
Bibliografia:
1 Jan Paweł Nassalski, Andrzej Nassalski, Leszek Tadeusz Nassalski – Nassalscy Potomkowie Franciszka Ludwika i Eufemii, Michałowice 2006, nakład własny
2. Jan Lasocki, Jan Majdecki (red) – Wojciech Górski i jego szkoła, PIW, Warszawa1982
3. Małgorzata Kawka – Ślad trwalszy niż ludzka pamięć. Tadeusza Nassalskiego z Żabieńca koło Piaseczna wspomnienia rodzinne Nad Wisłą – numer specjalny
4. Maciej Nassalski – dr Tadeusz Nassalski, polonista, profesor szkoły Wojciecha Górskiego. Wspomnienie o Ojcu w Wojciech Brański (red) – Pamiątka 125-lecia Szkoły Wojciecha Górskiego, Wydawnictwo Comander, Warszawa 2004
5. Leszek Prorok Kepi wojska francuskiego, PIW, Warszawa 1973