Gierczyński Stanisław

ur. 29 czerwca 1911 roku w Warszawie, zm. 26 lub 28 lutego 1944 roku w Warszawie

Stanisław był jedynym synem Witolda Władysława Gierczyńskiego i Mieczysławy z Kołudzkich. Ukończył Szkołę Wojciecha Górskiego (II półrocze roku szkolnego 1928/29).Byl absolwentem Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, którą ukończył 30 kwietnia 1934 roku.

Pracę asystenta znalazł w Zakładzie Użytkowania Lasów SGGW, gdzie też poznał Jadwigę Dewald, którą poślubił 29 października 1938 roku. Następnego roku, już po wybuchu wojny 11 września 1939 roku, urodził się ich jedyny syn Andrzej, w przyszłości również wychowanek Szkoły  W. Górskiego.

Mając za sobą kurs w szkole podchorążych (w Nowo-Święcianach k. Wilna) Stanisław Gierczyński włączył się aktywnie w działalność konspiracyjną. W lutym 1944 roku został aresztowany przez Gestapo w Warszawie, gdzie mieszkał przy ul. Próżnej z całą rodziną został przewieziony na Pawiak. Wraz z żoną Jadwigą i jej bratem Zbigniewem Dewaldem umieszczono ich na Pawiaku. Według niemieckiego obwieszczenia z dnia 26 lutego 1944 roku obaj mężczyźni zostali rozstrzelani w gruzach getta, prawdopodobnie 28 lutego 1944 roku. Rzeczywistych grobów nigdy nie ustalono. Żona Jadwiga, przeżyła obóz w Ravensbrück. 

Więcej informacji o krótkim życiu Stanisława Gierczyńskiego zachowało się dzięki korespondencji jaką prowadził w latach 1934 – 1940 ze swoim przyjacielem z Rumunii, Costache Chiricą, który w połowie lat 60-tych odnalazł w Polsce jego żonę Jadwigę i przekazał zachowane listy. Było ich w sumie 47, pisane w języku francuskim i niemieckim. Informują o niektórych wydarzeniach z tamtych z czasów, jak również o sprawach osobistych takich, jak kłopoty finansowe związane z utrzymaniem się na studiach. Stanisław, w swoich listach, krytykuje biurokrację ówczesnych władz. Dostrzega też zagrożenie niemieckiego nacjonalizmu i jawi się jako gorący patriota. Przeceniał niestety potencjał zbrojny Polski i nie przewidział, że jego idol Edward Rydz-Śmigły, Marszałek Polsk, będzie uciekał przez granicę w Zaleszczykach, które Stanisław odwiedził trzy lata wcześniej. Tak jak wielu młodych ludzi patriotyzm swój przypieczętował najwyższą ceną – ofiarą życia.

Dwa obwieszenia władz niemieckich. Jedno o skazaniu na karę śmierci 50 „tchórzliwych przestępców” z możliwym prawem łaski i drugie           – o wykonaniu wyroku na 30-u.

Andrzej Gierczyński.

Bibliografia:

W. Bartoszewski – Warszawski pierścień śmierci 1939-1944, Zachodnia Agencja Prasowa 1967

J. Lasocki, J. Majdecki – Wojciech Górski i jego szkoła, PIW 1982

Skip to content