Kiełczewski Waldemar

Waldemar Kiełczewski – artysta plastyk, malarz, rysownik, kostiumolog, wieloletni pracownika Staromiejskiego Domu Kultury (SDK). Był synem Henryka i Feliksy z Michalaków. Dziadkowie mieli pochodzenie chłopskie i Waldek do 1945 roku wyrastał i wychowywał się na wsi. Ukierunkowanie zainteresowań plastycznych i wybór szkoły zawdzięczał matce, która była związana z grupą Ład i uprawiała samorodną twórczość artystyczną oparta na motywach folklorystycznych.

W latach 1947-52 był uczniem Szkoły Wojciecha Górskiego. Świadectwo dojrzałości i dyplom technik teatralnego w zakresie: kostiumu teatralnego męskiego otrzymał w 1955 r. po 3 dodatkowych latach nauki w warszawskim Państwowym Liceum Techniki Teatralnej. Po ukończeniu Liceum pracował w nim przez dwa lata jako nauczyciel zawodu. W tym okresie życia zbliżył się do aktywnego w czasie odwilży Krzywego Koła osadzonego w SDK, o czym świadczyć może wymieniony w bibliografii jego tekst: Sylwester w Staromieju 1957/58. Dopiero później podjął prace projektanta i asystenta scenografów: prof. St. Jarockiego, prof. Ireny Lorentowicz i Mai Berezowskiej w warszawskim Teatrze Nowym. Dało mu to nieprzeciętną wiedzę kostiumologiczną i szczególną wrażliwość na sceniczną materię. Dogłębną znajomość historii kostiumu i sztuki teatru zdobył również dzięki wieloletniej pracy w teatrze i obserwacji teatru. W 1976 r. Kiełczewski podjął się wykonania scenografii retrospektywnej wystawy dzieł Mai Berezowskiej zorganizowanej w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy. Opracował wydany z tej okazji katalog z obszernym tekstem zawierającym opis drogi życiowej i charakterystykę dorobku artystycznego. Studiował malarstwo w warszawskiej ASP w pracowni E. Arcta i J. Szczepańskiego, a następnie w Belgradzie i w Rzymie (w pracowni Renato Guttuso). Od 1962 roku prace Kiełczewskiego prezentowane były na wystawach, także za granicą, publikowane w czasopismach takich jak „Jazz”, czy „Ekspress Wieczorny”. Kiełczewski uprawiał różnorodne techniki malarskie, w tym malarstwo na tkaninie, jednak preferowaną przez artystę formą był pośpieszny rysunek reportażowy – relacja wydarzeń dokonująca się nieustannie na skrawkach papieru, gazetach, której często towarzyszyła barwna opowieść. Rysunki prasowe, syntetyczne, szkicowe impresje cechowała wirtuozeria, szybkość, łatwość, swoboda wykonania, po mistrzowsku niewidoczny trud odnalezienia właściwej kreski. Było w jego twórczości odrobinę najlepszej tradycji plastyka-rysownika, autora wizualnych reportaży ilustrującego współczesny świat także za pomocą karykatury, groteski. Obserwował najciekawsze zjawiska kultury i sztuki – stworzył imponującą serię cykli rysunkowych, m. in. poświęconych osobowościom muzyki jazzowej, dokumentujących kolejne edycje festiwalu Jazz Jambore a także postaciom sceny i wydarzeniom teatru polskiego i światowego (Henryk Tomaszewski i Pantomima Wrocławska, Peter Stein, Marcel Marceau). Stworzył też wieloletni rysunkowy zapis Warszawskich Spotkań Teatralnych.

Fascynacją Waldemara Kiełczewskiego była kultura Dalekiego Wschodu – znajomość filozofii, sztuki, zwłaszcza teatru i tańca, rytuałów, tradycji z jej traktatami o sztuce aktorskiej, scenariuszami ceremonii, opisami ubiorów. Od 1986 roku był zaangażowany w działalność Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Indyjskiej. Spośród życiowych podróży, ta do Indii właśnie przywoływała jego najczęstsze wspomnienia. Jako uważny obserwator współczesnego, a także awangardowego teatru europejskiego, był przede wszystkim miłośnikiem dawnego teatru dalekowschodniego. Stworzył wiele impresji rysunkowych, których tematem stały się postaci rodem z Bugaku, No i Kabuki z Japonii, czy Kathakali z Indii. Szczególnie fascynowały go widowiska teatru indyjskiego, ich walory kolorystyczne, kunszt mimiczny i taneczny aktorów. Jako znawca konwencji tej skodyfikowanej sztuki, stworzył setki rysunków przedstawiających tancerzy hinduskich zaklętych w znaczących, magicznych pozach (mudra). Urzeczony ideą aktorskiej transfiguracji, związanej z kształtem plastycznym teatru Kathakali, odmiennym od europejskiej natrętnej i przedmiotowej dekoracyjności kultywował i rozpowszechniał kulturę wschodu nie tylko w kręgu zainteresowań teatralnych, był koneserem ziół i egzotycznych potraw. Malował także pejzaże i martwe natury. Przez wiele lat pracował nad ekspresyjnym, graficznym cyklem kamienic warszawskiego Starego Miasta. Tu bowiem od 1981 był pracownikiem „Staromieja” – (SDK), gdzie prowadził „Spotkania przy sztalugach”, niekonwencjonalne lekcje rysunku i malarstwa oraz wykłady o sztuce. Jedna z pracowni plastycznych nosi miano Waldemara Kiełczewskiego. Z okazji jubileuszu 60-lecia SDK w pracowni tej zorganizowana została wystawa prac malarskich poświęcona Patronowi.

Tekst biogramu został opracowany na podstawie artykułu pani Dominiki Pepłońskiej zamieszczonego w majowym numerze „Rynku” z 1957 r. oraz informacji uzyskanych od pana Piotra Sobańskiego, wieloletniego redaktora tego wydawnictwa (obecnie już nie wydawanego). Cenne były też wskazówki i komentarze pana Sebastiana Lenarta, wieloletniego dyrektora Staromiejskiego Domu Kultury. Serdeczne podziękowania im wszystkim.

wb