Siciński  Ryszard Stanisław

Ryszard Stanisław Siciński – adwokat, obrońca w procesach politycznych okresu PRL, działacz samorządu adwokackiego i redaktor prasy prawniczej, działacz kombatancki, m.in. członek Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej, wolnomularz – wielki mistrz Wielkiej Loży Narodowej Polski (2003–2006), następnie honorowy wielki mistrz loży.

Syn Antoniego i Stanisławy z d. Wierzejskiej. Dzieciństwo spędził w Warszawie. Ojciec, z zawodu mechanik, był współwłaścicielem firmy „Inżynier Antoni Moszkowski i Antoni Siciński. Przedsiębiorstwo Instalacji Sanitarnych”.

Swoją, wczesną edukację wspomina w wywiadzie udzielonym 23 kwietnia 2012 red. Barbarze Pieniężnej z Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego:

Chodziłem do szkoły powszechnej, tak się nazywało wtedy (nie podstawowej), którą prowadziła pani Dziubińska, podobno przyjaciółka marszałka Piłsudskiego, na alei Szucha. Szkoła była dosyć ciekawa, bo to taka była nauka, powiedziałbym, tolerancji i społecznego zachowania. Byli ludzie bardzo bogaci, byli synowie generała Kołłątaja, byli jacyś synowie wielkich przedsiębiorców i byli bardzo prości ludzie, Żydów sporo było. Bardzo ciekawa szkoła była, bardzo…(…) Wróciłem do szkoły, ale ponieważ miałem dwanaście lat, więc moja szkoła w zasadzie się już kończyła. Już powinienem do gimnazjum zaraz iść. Ale poszedłem jeszcze do siódmej klasy. Zasadniczo sześcioklasowa była szkoła powszechna przed wojną, ale dla tych co zamierzali edukację swoją zakończyć, to była jeszcze siódma klasa i do tej siódmej klasy poszedłem. No a w międzyczasie nawiązałem kontakt ze szkołą imienia Górskiego, gdzie mój brat skończył gimnazjum. Zorganizowane były komplety, które zresztą odbywały się w naszym mieszkaniu. I brata mojego, i moje nauczanie w grupach pięcioosobowych, sześcioosobowych. Tuż przed Powstaniem akurat tak zwaną małą maturę zrobiłem, czyli cztery klasy gimnazjum Górskiego.

A oficjalnie to chodziłem najpierw do jakiejś szkoły handlowej, w której nauczyłem się nieźle arytmetyki handlowej. Jak mnożyć, liczyć i tak dalej, jakieś początki stenografii. Ale nie przykładałem się do tego. Natomiast miałem tak zwany ausweis (czyli zaświadczenie, jak mówiono po niemiecku), że pracuję gdzieś jako goniec, robotnik czy coś takiego. Wszyscy w takie fałszywe zaświadczenia byli zaopatrywani od znajomych, od kuzynów, od jakichś [ludzi]…

W czasie niemieckiej okupacji Ryszard Siciński działał w strukturze konspiracyjnej (Mały Sabotaż). Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim (ps.Cedro) w składzie 681 plutonu, VI Obwodu Praga AK, 3.zgrupowania na Grochowie. Następnie był członkiem oddziałów AK operujących w  Legionowie  i  Puszczy Kampinoskiej. Po zakończeniu wojny Ryszard kontynuował naukę i otrzymał maturę w stołecznym liceum im. Stefana Batorego. Przez pewien czas był aktorem i członkiem ZASP-u.  Następnie ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim i od 1957 pracował jako adwokat w Zespole Adwokackim nr 7 w Warszawie. W latach 1968–1970 był członkiem kolegium redakcyjnego pisma „Palestra”, a do 1973 – „Gazety Prawniczej”. Od 1992 r. pracował w indywidualnej kancelarii adwokackiej w Warszawie. Specjalizował się w prawie cywilnym, był wybitnym znawcą prawa prasowego i wydawniczego. Prowadził również sprawy z prawa karnego. Pełnił liczne funkcje w samorządzie adwokackim, zarówno w organach Izby warszawskiej, jak i w centralnych organach Adwokatury. Od 1999 był przewodniczącym Koła Seniorów przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie, a w latach 1995–2001 również wiceprezesem Wyższego Sądu Dyscyplinarnego. W czasie długoletniej kariery zawodowej wykształcił i wychował kilka pokoleń adwokackich, m.in. był patronem ponad dwudziestu aplikantów.

Mecenas Ryszard Siciński był również cenionym obrońcą pracowników naukowych i studentów  Uniwersytetu Warszawskiego  w czasie  stanu wojennego  oraz działaczem Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom  przy  kościele św. Marcina w Warszawie. Z tego powodu był inwigilowany przez służby PRL Przez wiele lat związany ze środowiskiem kombatanckim, był członkiem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żołnierzy AK.

Mecenas Siciński był niezwykle koleżeński i konsekwentny w działaniu. Realizował wartości, które uważał za ważne. Bardzo wysoko cenił sobie patriotyzm. W każdej sytuacji, gdy tylko mógł służył Polsce” –  wspomina kolegę z warszawskiej adwokatury Czesław Jaworski, redaktor naczelny czasopisma PALESTRA..

Odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym z okazji 30-lecia powstania NSZZ „Solidarność” i Odznaką „Adwokatura Zasłużonym”. Spoczywa na warszawskim cmentarzu powązkowskim.

Miał żonę Małgorzatę i dwoje dzieci.

oprac. M.M.

KOMENTARZ

Obaj bracia Sicińscy, Andrzej i Ryszard, byli wychowankami Szkoły Górskiego w okolicznościach dostosowanych do niemieckich, okupacyjnych restrykcyjnych zarządzeń. W konspiracyjnych warunkach Ryszrd Siciński uzyskał tzw. małą maturę, czyli świadectwo ukończenia gimnazjum, a jego starszy brat Andrzej – maturę, świadectwo ukończenia liceum (wg przedwojennej jeszcze struktury szkolnictwa). .

O tajnym nauczaniu na kompletach, zorganizowanych przez pedagogów Szkoły Wojciecha Górskiego oraz rodziców Ryszarda Sicińskiego w ich mieszkaniu przy ulicy Koszykowej 40 (III p.) możemy się dowiedzieć więcej ze wspomnień Ryszarda Sicińskiego i Stanisława Rudnickiego. W ważkiej, dla wychowanków Szkoły oraz osób zainteresowanych pedagogiką i historią, zwłaszcza Warszawy, książce Wojciech Górski i jego szkoła znajdujemy szkice wspomnieniowe Ryszarda (Wspomnienia ucznia z okresu tajnego nauczania) oraz jego kolegi Staszka Rudnickiego (Nauka na tajnych kompletach).

W Powstaniu Warszawskim wziął także udział starszy o 3 lata brat Ryszarda Andrzej Siciński, okupacyjny maturzysta Szkoły Górskiego (patrz biogram), późniejszy profesor  socjologii  i polityk (w latach 1991 – 1992 minister  kultury i sztuki w rządzie Jana Olszewskiego). W sierpniowych bojach uczestniczyła również starsza o 11 lat przyrodnia siostra Janina Sicińska – Bielicka, sanitariuszka batalionu „Zaremba-Piorun” AK, poległa w akcji na terenie lecznicy św. Józefa przy ulicy Emilii Plater17.

Na sztandarze Naczelnej Rady Adwokackiej widnieje dewiza: „Polsce – wierność, Praw i wolności – obrona, Potrzebującym – pomoc”. W opinii środowiska Ryszard Siciński był wierny temu przesłaniu przez całe życie.

Mieczysław Metler