Kordulski Jan Bogdan

Jan Bogdan Kordulski – magister nauk ekonomicznych i planista przestrzenny, spedytor morski, pracownik maklerski, kombatant Armii Krajowej (plutonowy podchorąży), inwalida wojenny.

Urodził się w rodzinie inteligenckiej. Był synem Aleksandra i Stefanii z domu Celińskiej. Miał siostrę Elżbietę. Lata dziecięce i młodzieńcze spędził wraz z rodziną na warszawskim Żoliborzu, w domu przy ulicy Gdańskiej 2.

W powstańczych biogramach, publikowanych m.in. przez Muzeum Powstania Warszawskiego, pod hasłem „Jan Kordulski” czytamy:

W latach 1930-1939 był uczniem szkoły Wojciecha Górskiego (formalnie: Liceum, Gimnazjum i Szkoła Powszechna pod wezw. św. Wojciecha, dawniej Szkoły Wojciecha Górskiego) w której został członkiem 25. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Stanisława Żółkiewskiego. Aktywnie uczestniczył w życiu drużyny jeżdżąc na obozy i zdobywając liczne sprawności; przed wybuchem wojny był drużynowym Zuchów. (W dniu napaści Niemiec na Polskę, 1 września 1939, miał promocję do II klasy liceum – M.M.)

W konspiracji od 1940 r.; razem z „Jeremim” (Jerzy Zborowski – M.M.) był współtwórcą żoliborskiego PET-u, organizacji samokształceniowej. W tym samym roku wraz z grupą PET-u wszedł do Szarych Szeregów. Od 1942 r. żołnierz Grup Szturmowych (ps. „Żbik” – M.M.) – Hufiec „Centrum” (CR) – drużyna CR-500 (krypt. „PET”). W dniu 1.08.1943 r. przekazany do oddziału specjalnego „Agat” Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej. W oddziale dowodził plutonem gospodarczym, następnie 3. drużyną 1. kompanii. Uczestnik akcji bojowych: „Celestynów” (19/20.05.1943), w listopadzie 1943 r. brał udział w przygotowaniach do odbicia z rąk Gestapo aresztowanego „Kędziora” (Henryk Migdalski), jednak wystawienie akcji odwołano po uzyskaniu wiadomości, że „Kędzior” został zamordowany w al. Szucha. W styczniu 1944 r. jako II wykonawca (wyróżnienie – M.M.) wszedł w skład grupy wyznaczonej do likwidacji kata Warszawy, Franza Kutschery. Wieczorem 28 stycznia, po pierwszym wystawieniu akcji, został postrzelony w ramię na ul. Kruczej przez patrol Schutzpolizei. Zbiegł do mieszkania swojej ciotki przy ul. Chłodnej 38, tam sprowadzono zaufanego lekarza. Karetką pogotowia został przewieziony do Szpitala Dzieciątka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej, gdzie operację i zabieg złożenia ręki od razu wykonał dr Wagner. Jednak wkrótce wdała się zgorzel, która spowodowała konieczność amputacji ręki. Druga operacja, połączona z amputacją odbyła się we wtorek, 1 lutego 1944 r. – w dniu przeprowadzenia udanej akcji „Kutschera”. Przez kolejne tygodnie dochodził do zdrowia, aby latem powrócić do oddziału. Przydział w lipcu 1944 r. – Kedyw KG AK – batalion „Parasol” – 1. kompania – kwatermistrzostwo (główny intendent – M.M.).

Był kapralem podchorążym, we wrześniu 1944 roku awansował do stopnia: plutonowy podchorąży. W Powstaniu Warszawskim przeszedł szlak bojowy: Wola Stare Miasto – kanały – Śródmieście – Górny Czerniaków. We wrześniu 1944 roku został ranny na ulicy Okrąg 2. Z Warszawy wyszedł z ludnością cywilną. (Poprzez obóz selekcyjny w Pruszkowie został wywieziony do Bodzentyna koło Kielc, gdzie leczył poranioną odłamkami granatu lewą rękę – M.M.) Jego siostra Elżbieta Kordulska – Górecka – Dybowska ps. „Maryś” dołączyła do 1 kompanii 15 sierpnia na Starym Mieście.

Z kolegami z Oddziału Specjalnego „Agat” (od stycznia 1944 – „Pegaz”) Kedywu KG AK. Siedzą od prawej: Jerzy Zborowski „Jeremi”, Bronisław Pietraszewicz „Lot”, Stanisław Huskowski „Ali”. Stoją od prawej: Jan Kordulski „Żbik”, Stanisław Leopold „Rafał”, NN (Jan Wuttke „Czarny Jaś”?”), Wiesław Raciborski „Robert”, NN, Tadeusz Huskowski „Tadeusz”. (Zdjęcie z Archiwum Wandy i Włodzimierza Pietraszewiczów)

Można dodać, że organizacja PET, kontynuowała patriotyczną, samowychowawczą działalność Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej, jeszcze z czasów I wojny światowej. Zaś żoliborska Grupa PET została początkowo włączona do Akcji Małego Sabotażu, prowadzonego aktywnie przez młodzieżową organizację „Wawer”. Janek Kordulski brał udział w wielu akcjach sabotażowych m.in. w rozrzucaniu lub naklejaniu ulotek, malowaniu napisów oraz słynnych kotwic na murach, gazowaniu kin i wybijaniu szyb w niemieckich sklepach. Uczestniczył także w głośnej akcji megafonowej na Placu Wilsona.

Po wojnie, w kwietniu 1945 roku wyjechał na wybrzeże gdańskie i zamieszkał w Sopocie. Brak informacji kiedy i w jakiej szkole uzyskał świadectwo dojrzałości. Natomiast już w maju znalazł zatrudnienie jako pracownik administracyjny w Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego w Gdańsku.

Następnie podjął i ukończył studia I stopnia w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie (1946 – 1949). Do przejścia na rentę inwalidzką (od lipca 1979) pracował kolejno: jako pracownik spedycji morskiej w Państwowej Centrali Drzewa PAGED, Ekspozytura w Gdyni (1948 – 1950), jako pracownik maklerski w Polskim Towarzystwie Żeglugowym NAVIGATOR w Gdyni (1950) oraz w charakterze pracownika eksploatacyjnego w Morskiej Agencji w Gdyni (1951 – 1979).

W 1952 – 1953 Kordulski ukończył studia II stopnia w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie uzyskując tytuł magistra nauk ekonomicznych.

Uhonorowany został licznymi medalami oraz odznakami wojskowymi i resortowymi. Spoczywa na cmentarzu katolickim w Sopocie w kwaterze poległych żołnierzy AK urządzonej przez miasto.

Opracował Mieczysław Metler

KOMENTARZ

Inspiracją do podjęcia próby opracowania biogramu Jana Kordulskiego był maszynopis ze zbiorów Towarzystwa Wychowańców Szkół Wojciecha Górskiego. Wydruk opiewa na nazwisko mgr Jana Fordulskiego, zamieszkałego w Sopocie przy ulicy Wyspiańskiego 6 i liczy 4 strony zatytułowane Relacja z działalności w latach 1939-1945 oraz z pracy zawodowej i społecznej po wojnie. Widnieje na nim data: Gdynia, 5 marca 1980. Znajdujące się w nim informacje biograficzne zostały przedstawione w układzie chronologicznym: Dane personalne, Działalność w latach 1939 – 1945 oraz Praca zawodowa i społeczna po 1945 r.

Starania o poszerzenie informacji drogą kwerendy w sieci przyniosły wyniki negatywne. Nie uzyskano ani jednej notatki związanej z osobą Jana Fordulskiego. Kolejnym krokiem były próby kwerendy dot. historycznie ważnych faktów zawartych w maszynopisie. Punktem zwrotnym był następujący fragment znalezionego tekstu na temat przygotowań do zamachu na kata Warszawy, dowódcy SS i Policji, Franza Kutscherę:

Zadanie wykonania wyroku przypadło I Plutonowi „Pegaza” Bronisława Pietraszewicza (ps. „Lot”). Dobrał on 11 osób. Pierwsza próba wystawienia akcji miała miejsce 28 stycznia 1944 r., ale zbiegła się ona z wyjazdem Kutschery z Warszawy i po godz. 9.30 akcję odwołano. Wracając, jeden z członków oddziału (Jan Kordulski, ps. Żbik) został ranny w wyniku konfrontacji z patrolem żandarmerii (wyróżnienie – M.M.). „Lot” musiał uzupełnić skład oddziału i przesunąć termin realizacji zamachu, wyznaczony ostatecznie na wtorek 1 lutego”.

Zatem nie Jan Fordulski, tylko Jan Kordulski! Kwerenda w Internecie na zmienione nazwisko przyniosła znakomite rezultaty, potwierdziła pełną zgodność z faktami podanymi w maszynopisie i pozwoliła na poszerzenie informacji w biogramie. Nie są nam znane przyczyny tej istotnej, lecz zarazem kłopotliwej, pomyłki datowanej w 1980 roku – roku protestów robotniczych i nagrody Nobla dla Czesława Miłosza. Przyjmijmy więc, że był to zwykły, niedostrzeżony i nieskorygowany błąd maszynowy.

M.M.