Adam Feliks Ronikier – hrabia herbu Gryf , architekt, konserwatywny działacz społeczny i polityk, obywatel ziemski guberni siedleckiej, właściciel dóbr Ryki i Ząbki. gdzie funkcjonowała też cegielnia . Rodzina Ronikiera przybyła do Polski w XIV wieku z terenu Słowian połabskich. Był synem Wiktora (1949-1899) i Wandy z Węcławowiczów. Uczęszczał do szkoły Wojciecha Górskiego, którą ukończył w 1897. Po zdaniu matury w szkole państwowej w 1898 wstąpił na wydział architektury Politechniki Ryskiej, który ukończył z wyróżnieniem. W trakcie studiów był prezesem Korporacji Akademickiej „Arkonia”. Współzakładał Stronnictwo Narodowe, a w 1916 został członkiem Zarządu Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej, był też pracownikiem Komisji do Spraw Jeńców Tymczasowej Rady Stanu i Prezesem Rady Głównej Opiekuńczej (do 1918). W 1918 pełnił funkcję przedstawiciela Rady Regencyjnej w Berlinie. Zafascynowany ideą „miasta ogrodu” dążył do stworzenia takiego projektu w oparciu o swoje dóbra w Ząbkach. Wymieniany jest jako inwestor stacji kolejowej „Ząbki” i kolejki wąskotorowej do Bródna i Pragi, cmentarza oraz zaplecza mieszkalnego dla pracowników cegielni. Po wybuch II wojny światowej brał udział w reaktywacji RGO i zostałej prezesem w latach 1940-1943 kładąc wielkie zasługi w organizowaniu pomocy żywnościowej dla ludności okupowanej Polski i ratowania życia aresztowanym przez Gestapo. Po zdymisjonowaniu z funkcji prezesa RGO został aresztowany w Warszawie i był przez 3 tygodne przesłuchiwany w krakowskim Gestapo.
Podejmował nieudane próby rozmów zarówno z przedstawicielami władz okupacyjnych jak i państwa podziemnego zmierzające do zapobieżenia przewidywanej przez niego katastrofy po wybuchu powstania. W obawie przed aresztowaniem przez władze sowieckie przejmujące władzę w w miarę postępów frontu, na dzień przed zajęciem Krakowa, ucieka z miasta i dociera do Włoch, gdzie organizuje akcję pomocy przy II Korpusie PSZ na Zachodzie. Ostatecznie emigruje do Stanów Zjednoczonych AP. gdzie w Orchard Lake mieszka aż do śmierci.
Ożeniony z Jadwigą Teresą Plater-Zybekówną, miał z nią pięciu synów i jedną córkę, W Ząbkach do ostatniej wojny istniał pałac Ronikierów, do czasów powojennych zachowała się też ich willa rozebrana w w ostatnich latach.
A.F. Ronikier zmarł 15 maja 2009 a prochy jego zostały sprowadzone do Polski i spoczęły w rodzinnym grobie na Powązkach.
wb
Przypis
* W Pamiętnikach Ronikiera jest tylko goła informacja o tym, że był uczniem szkoły Górskiego. Na szczęście we Wspomnieniach Józefa Mineyko (porównaj jego biogram i związany z nim „okruch”) jest obszerny akapit informujący o tym, że i on był uczniem Górskiego, a w dodatku kolegował się z Ronikierem. Razem też studiowali na Politechnice Ryskiej, Mineyko – handel, Ronikier – architekturę.
wb
Bibliografia
1. A. Ronikier – Pamiętniki 1939-1945 (red. i oprac. tekstu Maria Rydlowa), Wyd. Literackie, Kraków 2001
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Ronikier
3. https://histmag.org/Adam-Ronikier-Pamietniki-1939-1945-recenzja-9901
4. J. Mineyko – Wspomnienia z dawnych lat (oprac. Maria Werde& M.Sierocka Pośpiechowa), Biblioteka Narodowa Warszawa 1997
5. P.Kimla – Adam hrabia Ronikier wobec despotyzmu bohaterstwa, Acta Universitatis Wratislaviensis No 2013, Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem 35, nr 4 Wrocław 201